Євстігнєєв І. В.

ВИЗНАЧЕННЯ ГОРМОНІВ В СЛИНІ


Про автора:

Євстігнєєв І. В.

Рубрика:

ОГЛЯДИ ЛІТЕРАТУРИ

Тип статті:

Наукова стаття

Анотація:

В огляді наведені показання до визначення гормонів в слині, методи дослідження від тандемної мас-спектрометрії з матрицею з використанням наночастинок і імунологічного аналізу з люмінесцентною реєстрацією сигналу до твердофазного імуноферментного аналізу (ELISA) зі спеціальними аналізаторами. Викладено результати використання різних методів дослідження СГ в ендокринології, спортивній медицині, педіатрії, акушерстві та гінекології. Аналіз слини для визначення рівня гормонів не може замінити аналізи крові і сечі, проте, маючи переваги і недоліки, істотно доповнює інформацію в певних клінічних ситуаціях. Підкреслено, що сучасна мас-спектрометрія в тандемі з високороздільним рідинним хроматографом і матрицею з наночастинками забезпечує високу продуктивність, специфічність і чутливість. Малопереконливі результати загального тестостерону і естрадіолу в сироватці крові з використанням автоматизованих систем сприяли розробці альтернативних технологій. Так розроблено доступний метод визначення вільної форми тестостерону в слині як найбільш адекватного маркера андрогенного статусу як у чоловіків, так і у жінок. Таким чином, визначення СГ в слині відкрило нові можливості в діагностиці субклінічних форм ендокринної патології, в оцінці фізіологічних функцій в спортивній медицині.

Ключові слова:

слина, стероїдні гормони, пептидні гормони

Список цитованої літератури:

  1. Manjul Tivary. Science behind human saliva. J Nat Sci Biol Med. 2011;2(1):53-8.
  2. Motammad A Javaid, Ahad S Ahmed, Robert Durand, Simon D Tran. Saliva as a diagnostic tool for oral and systemic diseases. J Oral Biology and Craniofacial Research. 2016;6(1):66-75.
  3. Zolotukhin S. Metabolic hormones in saliva: origins and functions. Oral Dis. 2013;19(3):219-29.
  4. Konishi S, O’Connor K. Salivary but not blood cortisol excretion is associated with metabolic biomarkers in healthy young women. Am J Hum Biol. 2016;28(4):539-44.
  5. Jian Liu, Xuemei Qiu, Daoming Wang, Yantao Li, Yang Zong, Yichen Liu, et al. Quantification of 10 steroid hormones in human saliva from Chinese adult volunteers. Journal of International Medical Research. 2018;46(4):1414-27.
  6. Gao W, Stalder T, Kirschbaum C. Quantitative analysis of estradiol and six other steroid hormones in human saliva using a high throughput liquid chromatography-tandem mass spectrometry assay. Talanta. 2015;143:353-8.
  7. Gabriella Liorgulescu. Saliva between normal and pathological. Important factors in determining systemic and oral health. J Med Life. 2009;2(3):303-7.
  8. Khurshid Z, Zohaib S, Najeeb S, Zafar MS, Slowly PD, Almas K. Human Saliva Collection Devices for Proteomics: an update. Int J Mol Sci. 2016;17(6):846.
  9. Crewther BT, Carruthers J, Killduff LP, Sanctuary CE, Cook CJ. Temporal association between individual changes in hormones, training motivation and physical performance in elite and non-elite trained men. Biol Sport. 2016;33(3):215-21.
  10. Crewther BT, Cook CJ. Effects of different post-match recovery interventions on subsequent athlete hormonal state and game performance. Physiol Behav. 2012;106(4):471-5.
  11. Chichinadze K, Lazarashvili A, Chichinadze N, Gachechladze L. Testosterone dynamics during encounter: role of emotional factors. J Comp Physiol A. 2012;198(7):485-94.
  12. Cook CJ, Crewther BT, Kilduff LP. Are free testosterone and cortisol concentrations associated with training motivation in elite male athletes? Psychol. Sport Exerc. 2013;14(6):882-5.
  13. Van Anders SM, Goldey KL, Bell SM. Measurement of testosterone in human sexuality research: methodological considerations Behav. J Arch Sex. 2014;43(2):231-50.
  14. Toone RJ, Peacock OJ, Smith AA, Thompson B, Drawer S, Cook C, et al. Measurement of steroid hormones in saliva: effects of sample storage condition. Scand J Clin Lab Invest. 2013;73(8):615-21.
  15. Andreas Walther, Patricia Waldvogel, Emilou Noser, Jessica Ruppen, Ulrike Ehlert. Emotions and Steroid Secretion in Aging Men: a multi-study report. Front Psychol. 2017;8:17-22.
  16. Durdiakova J, Fabryova H, Kobarova J, Ostathikova D, Celec P. The effects of saliva collection, handling and storage on salivary testosterone measurement. Steroids. 2013;78(14):1325-31.
  17. John G Lewis. Steroid Analysis in Saliva: an overview. Clin Biochem Rev. 2006;M27(3):139-46.
  18. Ching-Hui Chen, Ming –Jong Bair, Chun-Wei Hsu, Cho-Chun Hu. Analysis of steroid hormones in human saliva by matrix-assisted laser desorption/ionization mass spectrometry. Anal. Methods. 2015;7:486-9.
  19. Vavilova TP, Ianushevich ОО, Ostrovskaia IG. Sljuna. Analiticheskie vozmozhnosti i perspektivy. Binom; 2014. 312 s. [in Russian].
  20. Evstigneev IV. Opredelenie gormonov i antitel v sljune v klinicheskoj laboratornoj praktike. Clin. immunol. allergol. infectol. 2014;4:55-8. [in Russian].
  21. Gray PB, McHale TS, Carre JM. A review of human male field studies of hormones and behavioral reproductive effort. Horm Behav. 2017;91: 52-67.
  22. Higashi T. Salivary hormone measurement using LC/MS/MS: specific and patient-friendly tool for assessment of endocrine function. Biol Pharm Bull. 2012;35:1401-8.

Публікація статті:

«Вістник проблем біології і медицини» Випуск 4 Том 2 (147), 2018 рік , 22-27 сторінки, код УДК 616-076: 612. 313:612.018:543.645.2

DOI: